सुहास शिरवळकर म्हणजेच “सुशि“, ऍज ही इज नोन टु हिज फॅन्स! खरं तर देवनागरीत इंग्रजी लिहिण्याचे प्रसंग आमच्या आयुष्यात फार येत नाहीत. खरं तर आमची नजर अशा लिखाणाला सरावलेली नाही. वपुंच्या लिखाणात अधून मधून हे जादूचे प्रयोग पाहिले होते. पण, अशा अविष्काराचा सर्रास आणि परिणामकारक व्यवहार बघायला मिळाला तो सुशिंच्या कादंबरीत आणि कथा संग्रहात! मर्डर […]
फटका वृत्त – नियम आणि उदाहरणे
वृत्ताचे नाव – फटका वृत्त प्रकार – मात्रावृत्त (अर्ध समवृत्त) वृत्त मात्रा संख्या – ३० मात्रांची विभागणी – फटका वृत्तात प्रत्येक चरणात ३० मात्रा असतात, त्यामुळे हे समवृत्त आहे. यति – ८ व्या, १६ व्या आणि २४ व्या मात्रेवर नियम – प्रत्येक चरणात ३० मात्रा चरणांत मात्रांची विभागणी ८+८+८+६ अशी असते. फटका बद्दल माहिती फटका […]
बीज अंकुरे अंकुरे – रसग्रहण आणि भावार्थ
“बीज अंकुरे अंकुरे” कुणाला माहित नसलेला ८० आणि ९० च्या दशकात वाढलेला मराठी माणूस शोधूनच काढावा लागेल. मधुकर पांडुरंग आरकडे यांची ही अप्रतिम कविता! ही कविता मराठी पाठ्यपुस्तकात तर होतीच आणि “गोट्या” नावाच्या मराठी मालिकेचे शीर्षक गीत म्हणून सुद्धा प्रसिद्ध आहे! अशोक पत्की यांनी या शीर्षक गीताला संगीतबद्ध केलेले आहे. हे गाणे आणि हे शब्द […]
सूर्यकांत (समुदितमदना) वृत्त – नियम आणि उदाहरणे
वृत्ताचे नाव – सूर्यकांत (समुदितमदना) वृत्त प्रकार – मात्रावृत्त (समवृत्त) वृत्त मात्रा संख्या – २६ मात्रांची विभागणी – सूर्यकांत (समुदितमदना) वृत्तात प्रत्येक चरणात २६ मात्रा असतात, त्यामुळे हे समवृत्त आहे. यति – ८ व्या आणि १६ व्या मात्रेवर नियम – प्रत्येक चरणात २७ मात्रा चरणांत मात्रांची विभागणी ८+८+८+१+२ अशी असते. सूर्यकांत (समुदितमदना) बद्दल माहिती सूर्यकांत […]
चंद्रकांत (पतितपावन) वृत्त – नियम आणि उदाहरणे
वृत्ताचे नाव – चंद्रकांत (पतितपावन) वृत्त प्रकार – मात्रावृत्त (समवृत्त) वृत्त मात्रा संख्या – २६ मात्रांची विभागणी – चंद्रकांत (पतितपावन) वृत्तात प्रत्येक चरणात २६ मात्रा असतात, त्यामुळे हे समवृत्त आहे. यति – ८ व्या आणि १६ व्या मात्रेवर नियम – प्रत्येक चरणात २६ मात्रा चरणांत मात्रांची विभागणी ८+८+८+२ अशी असते (काही ठिकाणी ही विभागणी ८-८-६-४ […]
उपजाति वृत्त – नियम आणि उदाहरणे
वृत्ताचे नाव – उपजाति वृत्त प्रकार – अक्षरगणवृत्त (समवृत्त) वृत्त मात्रा संख्या – १६ + १५ वृत्त अक्षर संख्या – ११ + ११ गणांची विभागणी – त, त, ज, ग, ग (इंद्रवज्रा) + ज, त, ज, ग, ग (उपेंद्रवज्रा) यति – इंद्रवज्रा आणि उपेंद्रवज्रा चे यतिचे नियम नियम – उपजाति वृत्तात पहिले चरण इंद्रवज्रा वृत्तात […]
उपेंद्रवज्रा वृत्त – नियम आणि उदाहरणे
वृत्ताचे नाव – उपेंद्रवज्रा वृत्त प्रकार – अक्षरगणवृत्त (समवृत्त) वृत्त मात्रा संख्या – १५ वृत्त अक्षर संख्या – ११ गणांची विभागणी – ज, त, ज, ग, ग यति – ५ व्या अक्षरानंतर नियम – उपेंद्रवज्रा वृत्तात ज, त, ज, ग, ग गण U – U | – – U | U – U | – […]
इंद्रवज्रा वृत्त – नियम आणि उदाहरणे
वृत्ताचे नाव – इंद्रवज्रा वृत्त प्रकार – अक्षरगणवृत्त (समवृत्त) वृत्त मात्रा संख्या – १६ वृत्त अक्षर संख्या – ११ गणांची विभागणी – त, त, ज, ग, ग यति – ५ व्या अक्षरानंतर नियम – इंद्रवज्रा वृत्तात त, त, ज, ग, ग गण – – U | – – U | U – U | – […]
खुळा पाऊस – कवी गिरीश – थोडे विश्लेषण
“खुळा पाऊस”, खरे तर प्रत्येकाने लहानपणी अनुभवलेली ही कवी गिरीश यांची कविता. कवी गिरीश म्हणजेच शंकर केशव कानेटकर. कवी गिरीश, रविकिरण मंडळाचे सदस्य होते. आजच्या पिढीला दुर्दैवाने त्यांच्याबद्दल फारशी माहिती नाही. जी काही माहिती आहे ती इंटरनेट वर सापडणारीच. पण कावीळ समजून घ्यायचे असेल तर कोण्या त्रयस्थ माणसाने केलेले वर्णन वाचण्यापेक्षा त्या कवीने लिहिलेली कविता […]
भव्य हिमालय तुमचा अमुचा केवळ माझा सह्यकडा (संपूर्ण कविता) – वसंत बापट
कविवर्य वसंत बापट यांचा जन्म २५ जुलै १९२२ साली कराड येथे झाला. सामाजिक आणि भावनिक अशा दोन्ही रुळांवर बापटांची कविता अगदी मनस्वीपणे धावली. कधी “येशील येशील राणी” असे प्रेयसीला पहाटे चोरून यायला बोलावत तर कधी “केवळ माझा सह्यकडा” असा महाराष्ट्राभिमान गर्जत, कधी “गगन सदन तेजोमय” भक्ती गीत गात तर कधी, “आई आपल्या घराला किती मोठं […]